Šta je pasija?

Pasija (passio, lat.) je pojam latinskog porekla koji se tumači kao patnja i mučenje, u generalnom smislu. U izvornom tumačenju, pasija predstavlja stradanje Isusa Hrista, njegove muke i patnju, kao i vreme koje je posvećeno uspomeni na njegovo stradanje. Termin se najčešće koristi u sferi muzičke umetnosti, kao i u dramskim delima u kojima se prikazuje Hristovo stradanje. Takođe, ovaj termin se koristi i u značenju koje opisuje strast, odnosno naklonost ka nečemu / nekome (zanesenost nečim – kao na primer: “Njegova pasija su motori” i slično). Pored ovoga, pasija označava i telesnu bol, oratorijum, strast (ljubanu strast), žestinu, žar, topline, uzbuđenje i sl. Termin je upotrebljen i za ime filma, iz 2004. godine, u kome je reditelj – Mel Gibson (“The passion of the Christ” / “Stradanje Hristovo”).

U muzičkom smislu, pasija (muka) podrazumeva liturgijsko – muzičko izvođenje biblijske legend o stradanju Isusa Hrista, i u toku svog razvoja, prošla je kroz nekoliko faza. Doba renesanse predstavlja pisanje tzv. responzorijalnih pasija (laso) i oratorijskih pasija. Oratorijske pasije su po obliku slične oratorijumu, samo su za nijansu veće, dok se u liturgijski tekst unose dodaci (protestantski korali). Najčuveniji kompozitor pasija, bio je Johan Sebastijan Bah, sa svojim kompozicijama: Pasija po Jovanu, Pasija po Mateji i Pasija po Luki.

Doba baroka čini period XVII i prve polovine XVIII veka, period kada su se jačale crkve i dvorovi, a kraljevske i aristokratske porodice imale svoje lične kompozitore i orkestre. Početak muzike baroka se vezuje za stvaralaštvo Klaudija Monteverdija i generalno se barok, kao epoha deli na tri perioda:

  • rani barok (1600 – 1650), pod uticajem Italije i njenom dominacijom,
  • vrhunac baroka (1650 – 1710), pod uticajem Francuske i njenom dominacijom i
  • kasni barok (1710 – 1750), kada se razvijaju regionalni muzički stilovi.

U period ranog baroka se ubrajaju sledeći kompozitori: Claudio Monteverdi (1567 – 1643), Heinrich Schűtz (1585 – 1672), Girolamo Frescobaldi (1583 – 1643), Thomas Champion (1567 – 1620) i Jacques Champion (1601 – 1672). U period srednjeg baroka, ubrajaju se sledeći kompozitori: Marc Antoine Charpentier (1643 – 1704), Jean Baptiste Lully (1632 – 1706) i Michel – Richard Delalande (1657 – 1726). U period kasnog baroka ubrajaju se sledeći kompozitori: George Frideric Handel (1685 – 1759), Johan Sebastijan Bah (1685 – 1750), Jean – Philippe Rameau (1683 – 1764), Francois Couperin (1688 – 1733), Antonio Vivaldi (1678 – 1741), Jean – Marie Leclair (1697 – 1764), Giuseppe Tartini (1692 – 1770) i Johan Adolph Hasse (1699 – 1783).

Pored pasije, u vokalno instrumentalne oblike muzičkih dela spadaju:

  • opera – ima dramsku radnju, nastala je u Italiji 1594. godine, sa ciljem da oživi grčku tragediju;
  • oratorijum – sličan je operi, ali bez dramske radnje, ima u sebi primese religije i epskog karaktera je za soliste, hor i orkestre;
  • kantana – ima u sebi više stavova i lirskog je karaktera za soliste, hor i orkestre i
  • barokna misa.

Do 1630. godine, u doba ranog baroka je prvobitno stvorena opera, u cilju firentinskih kamerata da obnove staru grčku tragediju, i mnogi autori ovu etapu u razvoju muzike smatraju kao vrhunac renesanse. Takođe, u doba zrelog baroka, opera postaje jedan od vodećih muzičkih oblika, da bi se čak iz uvodne muzike za operu rodila i klasična simfonija. Postoje i instrumentalni oblici, u koja spadaju: barokna svita, sonata, solistički koncert, fuga, tokata, invencija, preludijum i koncerto goso. Pasija, kao muzički oblik spada upravo period baroka – predstavljena kao vokalno – instrumentalno delo koje je slično oratorijumu sa tekstovima koji su preuzeti iz delova Biblije, i pre svega se odnose na muke, patnju i stradnje Isusa Hrista. Pored pasije, u značajne muzičke forme baroka bile su i – paskalja, sarabanda, čakone, gigu, menuet, fuga, uvertira i sonata. Kraj epohe baroka, vezuje se za smrt Johana Sebastijana Baha (1750. godina).


Sponzorisano:

Slične definicije