Transpozicija je pojam latinskog porekla, nastao od latinske reči transposition, što u prevodu znači – premeštanje, premeštaj.
Pojam se upotrebljava najčešće u svom originalnom obliku, na skoro svim jezicima, a najčešći je u oblastima matematike i muzike. Transpozicija generalno podrazumeva specifičnu vrstu premeštanja.
Matematika transpoziciju definiše kao prebacivanje članova iz jedne jednačine na drugu. U delu matematike koji se naziva kombinatorika, transpozicija se definiše kroz permutaciju tj. inverziju skupa. Permutacija skupa sve elemente jednog skupa (osim dva elementa) šalje u isti skup, pri čemu ih ne menja, a samo ta dva elementa zamenjuje.
Muzika transpoziciju definiše kao premeštanje ili zamenu tonova (prevođenje u drugi ton), odnosno kao prenošenje određenog notnog zapisa u drugu tonsku visinu koja može biti visa ili niža od zapisane. Transpozicija tonova veoma je bitna za upotrebu kod orkestarskih muzičara, naročito za klarinetiste.
Transpozicija u genetici predstavlja kretanje određenih genetičkih elemenata sa jednog mesta hromozoma na drugo. U psihologiji se transpozicija definiše kao transformacija određenog stanja realnosti u želji pojedinca. Elektrotehnika objašnjava transpoziciju kao promenu relativnog položaja žica pojedinačnih faza duž dalekovoda, za smanjenje neželjenog uticaja električnih linija jedne na drugu. U lingvistici transpozicija određuje prelaz reči iz jednog dela govora u drugi ili upotrebu jednog jezika u funkciju drugog, a u književnoj kritici, transpozicija predstavlja prevod teksta jednog žanra u drugi žanr.
U medicini se pojam transpozicije upotrebljava u izrazu – transpozicija velikih krvnih sudova (TGA). Ovo oboljenje predstavlja anomaliju kod novorođenčadi i tu su aorta i plućna arterija zamenile mesta, odnosno izlaze iz pogrešnih komora. TGA nastaje još u embrionalnom period, a može biti prosta ili kompleksna. Problem pomenutog oboljenja se rešava operacijom, koja se naziva – arterijski switch (ASO), koja se izvodi od druge do četvrte nedelje života. Takođe, u medicini se sreću i ostale transpozicije, koje podrazumevaju premeštanje nekog organa u cilju lečenja, kao što su na primer – transpozicija tetive ili mišića koji će preuzeti funkciju drugog mišića.
