Sinkretizam – značenje pojma

Reč sinretizam je grčkog porekla, od grčke reči sinkretismos, što znači – pokušaj spajanja pojmova, pravaca, ideja i zakona koji potiču iz različitih teorijskih sistema i koji su međusobno inkompatibilni. U doslovnom prevodu sinkretizam znači: „Kritska koalicija“. Ovaj termin se prvi put nalazi kod Plutarha koji je njime pokušao da objasni primer Krićana, koji su se, i pored međusobnih različitosti i razmirica, udružili zbog potencijalne spoljašnje opasnosti. U najjednostavnijem pojašnjenju – sinkretizam je spoj dve suprotnosti, bez zajedničkog imenitelja, u cilju postizanja jačeg uticaja, efekta i slično.

Danas se ovaj pojam koristi u različitim kontekstima: političkom, psihološkom, filozofskom, teološkom, književnom, odnosno lingvističkom i mnogim drugim.

U političkoj teoriji, sinkretizam znači, najčešće, ujedinjavanje političkih stranaka sa različitim ideologijama i drugim različitostima i međusobnim razmiricama, protiv trećeg – zajedničkog protivnika, zarad postizanja nekog cilja.

U psihologiji sinkretizam je karakterističan za faze ranog razvoja svesti deteta, kada se neki pojmovi, inače samo perceptivno ili asocijativno subjektivno povezani, smatraju objektivno realno povezanim.

U filozofiji, sinkretizam znači pokušaj spajanja, u jedinstvenu celinu, različitih, često do nespojivosti, filozofskih pravaca, bez menjanja suprotnosti koje ih karakterišu. Na primer, u filozofskoj teoriji najpoznatiji je pokušaj spajanja Platonove i Aristotelove filozofije, koji je uveo Piko de la Mirandola.

U teologiji, sinkretizam znači spajanje različitih verskih formi, odnosno obreda i običaja. Istoriju religija karakteriše spajanje različitih kultova odnosno religioznih ideja kroz međusobe uticaje. Tako, na primer, religije helenističkog doba nastale su prodiranjem istočnjačkih (orijentalnih) elemenata u rimsku i grčku mitologiju. Sa druge strane, u borbi protiv hrišćanstva, kao monoteističke religije, antičke religije su se ujedinjavale kroz obožavanje jednog božanstva (tako je nastao kult Mitre, Izide, Kibele i drugi). Početkom XX veka u Vijetnamu je osnovan religijski pravac pod nazivom Cao Dai, koji je, između ostalog, priznao status sveca i Karlu Marksu i Viktoru Igou…!

U lingvistici, sinkretizam je naziv za spajanje različitih gramatičkih funkcija u jednom jezičnom izrazu – na primer: nominativ-akuzativ sinkretizam („Sunce je žuto“ i „Gledam sunce“) , nominativ- vokativ sinkretizam i akuzativ- genitiv sinkretizam (u slučaju kad akuzativ označava živa bića ili umetnička dela).

U savremenom dobu, pojam sinkretizma je značajan prevashodno zbog pojave NEW AGE, u kome je ideal novog doba zasnovan na spajanju nespojivog, odnosno na sinkretističkim tendencijama.


Sponzorisano:

Slične definicije