Senzibilitet je pojam latinskog porekla, nastao od latinske reči sensibilitas, koja u prevodu znači – osetljivost, tj. sposobnost opažanja na osnovu osećaja. U srpskom jeziku, ovaj pojam se koristi i kada se govori o pojačanoj čulnoj osetljivosti, onosno osećajnosti.
Senzibilitet kao koncept se pojavio tokom XVIII veka u Velikoj Britaniji, dok se prvi put pominje 1690. godine u tekstu Džona Locka – “Eksperiment”. Takođe, u književnosti i uopšteno u literaturi, senzibilitet kao pojam i koncept je postao poznat, te je nastao i žanr romana, nazvan – sentimentalni romani.
Senzibilitet u psihologiji
Psihologija senzibilitet tumači kao psihološku, individualnu osetljivost i sposobnost reakcije na podražaje kao reakcije svih nervnih ćelija. U psihologiji se razlikuju površni, duboki, protopatski i epikritični senzibilitet. Kada je kod osobe senzibilitet poremećen, ona nije u stanju da registruje spoljne nadražaje, kao što su – dodir, bol, hladno, toplo i slično.
Osnove senzibiliteta čini draženje perifernih receptora ili slobodnih nervnih završetaka. Podele senzibiliteta su različite, ali je u upotrebi u najvećoj meri, tzv. Sherringtonova podela na:
- eksteroceptivni senzibilitet
- proprioceptivni senzibilitet
- interoceptivni (viscelarni) senzibilitet.
Eksteroceptivni senzibilitet prima impulse sa površine tela (iz kože, sluznice i sl.) i služi za dodir, temperature, bol. Proprioceptivni senzibilitet prima impulse iz tkiva koji se nalaze dublje u organizmu i obaveštava o međusobnom položaju delova tela, osećaju vibracije, orijentaciji tela u prostoru, boli i pritisku iz dubljih tkiva organizma i slično. Interoceptivni senzibilitet prenosi senzacije iz unutrašnjih organa organizma.
Svi senzitivni putevi, kroz zadnje korenove stižu u kičmenu moždinu, a senzibilitet boli se određuje tako što se određeni deo tela osobe dodiruje oštrim, zatupljenim predmetom. Pritom su oči kod osobe zatvorene. Senzibilitet za temperaturu se određuje pomoću dve epruvete napunjene vodom. U jednoj epruveti je voda od 5 – 10˚ C, a u drugoj epruveti je voda od oko 40˚ C. Senzibilitet za dodir se određuje draženjem Meissnerovih, Merkelovih i Paccinijevih korpuskula i slobodnih završetka nerava, tako što se određeni deo tela dodiruje pomoću malo vate.
