Relativno je prilog latinskog porekla, nastao od latinske reči relative, što u prevodu znači – srazmerno, odnosno; u odnosu na druge mogućnosti ili pojave i slično. Suprotan ovom pojmu je pojam – apsolutno. Pojam “relativno” se najčešće susreće u matematici i fizici (teorija relativiteta), ali ga ima i u drugim sferama društva, čak je i u upotrebi, u slobodnom govoru.
Teorija relativiteta u fizici
Savremena fizika se temelji na dve grane, a to su: kvantna mehanika i teorija relativiteta, i obe ove grane su se počele razvijati početkom XX veka. Kvantne pojave se prikazuju kao veoma male, a relativističke pojave se pokazuju kod velikih brzina i masa. U novijoj fizici, teoriju relativiteta je stvorio Albert Ajnštajn (1879 – 1955), gde su prostorne i vremenske veličine samo relativne veličine i one se ne mogu određivati jedna bez druge.
Specijalnu teoriju relativiteta, koja je prethodila opštoj teoriji, je predstavio Albert Anštajn 1905. godine, u kojoj je izneo problem sa elektromagnetizmom u eteru i rešio način po kojem će se pojmovi prostora i vremena u fizici upotrebljavati. U specijalnoj teoriji relativiteta, Ajnštajn tvrdi da je energija jednaka masi puta kvadrat brzine svetlosti (E = mc2). Tumačenje specijalne teorije relativiteta je Ajnštajna dovelo do Opšte teorije relativiteta, 1915. godine i Nobelove nagrade za istu. Opšta teorija relativiteta, utemeljena od strane Ajnštajna podrazumeva da prostor – vreme i materija utiču jadna na drugu, i ovu teoriju je mnogo teže potvrditi, s’ tim što današnje poznavanje kosmosa ukazuje na činjenicu da je i ova teorija ispravna.
Ostale upotrebe reči relativno
U matematici, uz ovaj pojam se vezuje izraz – “relativno prosti brojevi”, koji podrazumevaju brojeve koji nemaju zajedničkih faktora, niti zajedničkog delitelja (sem broja 1).
U upotrebi postoji čitav niz izraza, koji je vezan za pojam “relativno”, između ostalih i sledeći:
- relativan (u gramatici i lingvistici) – relativna (odnosna) zamenica; relativna (odnosna) rečenica – ona rečenica koja se odnosi na reč glavne rečenice, te tumači objekat ili atribut glavne rečenice;
- relativna visina – predstavlja odstojanje od određene tačke na zamišljenoj površini, paralelno sa morskom površinom;
- relativna vrednost – ova vrednost zavisi od raznih okolnosti, pa može biti veoma različita, srazmerna vrednost;
- relativni pojmovi – oni nastaju iz poređenja jednog predmeta sa nekim drugim predmetom;
- Relativizam – predstavlja pravac u filozofiji, koji tvrdi da je svako saznanje samo relativno.
