Presedan (praecedens, lat.) je pojam francuskog porekla, nastao od francuske reči précédent, koja u prevodu znači – prethodni, pređašnji. Sam termin se odnosi na pređašnji slučaj, slučaj koji se ranije desio i koji kasnijim sličnim slučajevima služi kao primer.
Pravne nauke, pojam presedana definišu kao sudsku presudu kojom je doneta odluka o konkurentnom predmetu, a koja u isto vreme sudove obavezuje da jednako postupaju u budućim novim predmetima iste sadržine.
Termin se najčešće koristi i javlja u engleskom Opštem pravu (Common law), kao i u anglosaksonskom pravnom sistemu uopšte. U ovim pravnim sistemima, presedani upravo predstavljaju pravnu normu ili pak, više normi koje regulišu određenu materiju.
U pravnim sistemima običajnog prava u Engleskoj, presedan predstavlja princip ili pravilo koje je utvrđeno u prethodnom pravnom predmetu koji je ili obavezujući ili uverljiv za Sud.
Presedan u vanbračnoj zajednici predstavlja tzv. “treću vrstu zakona”, pod istim uslovima kao što su i statuti i kodeksi donešeni od strane zakonodavnih tela, delegirano zakonodavstvo ili propisi proglašeni od strane izvršnih organa vlasti.
Takozvani “stare decisis” predstavlja pravni princip po kojem su sudije obavezne da poštuju presedan koji je utvrđen na osnovu prethodnih odluka. Su ima pravo da poništi sopstveni presedan, ali to treba učiniti samo ako postoji jak razlog da se to uradi, čak i u tom slučaju u obavezi je da se rukovodi principima nadređenih, lateralnih ili inferiornih sudova.
Presedan koji se mora primeniti ili slediti poznat je pod imenom – obavezujući presedan. U zakonu, obavezujući presedan predstavlja presedan koji moraju da poštuju svi niži sudovi po pravnim principima običajnog prava. U građanskom pravu presedan nije obavezujući.
Uopšteno, u Engleskoj, sudski sistem zajedničkog prava ima prvostepene sudove i Vrhovni sud. Niži sudovi vode gotove sve sudske postupke. Viši sudovi su dužni da poštuju presedan koji je utvrdio apelacioni sud za svoju nadležnost, kao i sve presedane Vrhovnog suda.
