Modulacija je pojam latinskog porekla, nastao od latinske reči modulatio, koja u prevodu znači – praviti (stvarati) promenu ili različitost. Sam pojam se tumači na razne načine u zavisnosti od oblasti u kojoj se pominje, s’ tim što u osnovi predstavlja specifičnu vrstu promene. Figurativno gledano, modulacija predstavlja raznolikost stila.
Muzika modulaciju definiše kao pravilno menjanje glasova i prelaz iz tona u ton i iz sklae u skalu, te obuhvata određen stil u sviranju ili pevanju. Takođe, glagol „modulirati“, u muzici predstavlja menjanje tona u melodiji i pravljenje melodičnih prelaza.
Medicina pojam modulacije definiše kao reverzibilnu promenu fenotipa izmenjene ćelije pod uticajem egzogenih ćelija. Fenotipi predstavljaju skup spoljnih, vidljivih osobina živog bića.
Telekomunikacija modulaciju definiše kao vrstu oblikovanja naizmenične struje, a koristi se u tehnici radija i televizije. Cilj modulacije u telekomunikaciji je prenošenje tona, slike i mnogih drugih signala. U radio oblasti se može sresti termin – „frekvencijska modulacija“, tzv. FM, koja podrazumeva postupak modulacije u kojem se informacija prenosi promenom frekvencije prenosnog signala. Frekvencija koja je noseća je uglavnom sinusoidalni talas koji je nastao u oscilatoru. U modulator se uvode i nosilac i signal informacije, a modulirani nosilac je tada pojačan i šalje se u antenu ili kabl za prenos. Antena prima modulirani signal u prijemniku, koji je pojačan i koji se šalje u detektor u kojem se dobija originalni signal informacije. Postoje tri načina modulacije u telekomunikaciji i to su:
- amplitudna modulacija (AM)
- frekventna modulacija (FM)
- fazna modulacija (PM)
Amplitudna modulacija (AM) je najstariji način modulacije i ona obuhvata proces u kojem signal informacije menja amplitudu nosioca, a frekvencija ostaje stalna. Ovaj način modulacije najčešće koriste komercijalne radio – stanice na dugim, srednjim i kratkim talasima. Frekventna modulacija (FM) je proces koji obuhvata menjanje frekvencije nosioca u određenom opsegu, dok njegova amplituda ostaje stalna. Ovaj način modulacije koriste komercijalne radio – stanice u opsegu ultra kratkih talasa (UKT) i ona se takođe koristi za prenos zvuka u televizijskom sistemu. Fazna modulacija (PM) je proces u kojem se menja faza noseće frekvencije, a zatim se stvara frekventna modulacija nosiocu.
Modulacija signala
Kada se signal direktno prenosi na daljinu, javlja se u većini slučajeva veliko slabljenje. Tada se na strani predajnika uvodi pomoćni signal koji se prenosi na daljinu pored osnovnog signala. Osnovni signal koji se prenosi se naziva modulišući signal. Signal koji se prenosi sa prijemnika se sastoji od nosećeg signala sa utisnutim modulišućim signalom, i ovaj signal se naziva modulisani signal.
Modulacija signala predstavlja proces kojim se menjaju osnovni parametri nosećeg signala pod dejstvom osnovnog signala. Što se tiče bežičnog prenosa signala, predajnik preko antenskog sistema emituje i nosi EM talas, a on u sebi ima utisnute odlike osnovnog signala. Prijemna antena se nalazi na strani prijemnika gde se izdvaja osnovni signal iz nosećeg i dalje prosleđuje osnovni signal, dok se noseći signal zadržava na prijemniku. Ovakav proces, odvajanja osnovnog od nosećeg signala se naziva – demodulacija signala.
