Mizanscen je termin francuskog porekla (franc. mise en scène), a vezan je za pozorišnu umetnost, tačnije, za pozorišnu scenu i podrazumeva raspoređivanje glumaca na pozorišnoj sceni od strane zahteva same konstrukcije komada. Takođe, mizanscen se tumači i kao scenski aranžman, dekoracija na sceni i slično.
Mizanscen utvrđuje reditelj koji ima dužnost i da odredi izgled pozorišne scene, raspored i kretanje glumaca na sceni, kao i njihov položaj u okvirima scenografije. Samim tim, mizanscen ima dosta doprinosa za stvaranje opšteg utiska o predstavi, od strane gledalaca.
Mizanscen se može podeliti na – statičan i dinamičan. Statičan mizanscen predstavlja glumce koji se vezuju za uglavnom, jedan kadar i koji su tokom trajanja predstave najčešće na istom mestu. Kod dinamičkog mizanscena je naglašeno prostorno kretanje i premeštanje glumaca na sceni. U osnovi, mizanscen ne sme biti krut i da sputava glumce na sceni, ali isto tako ne sme biti ni previse opušten i prepušten slučaju.
Za mizanscen postoji nekoliko pravila:
- pravilo ravnoteže – lica i stvari se raspoređuju tako da svaki deo scene bude podjednako ispunjen,
- pravilo važnosti – zavisi od značaja uloge u određenom trenutku tokom predstave i
- pravilo trougla – koji se odnosi na raspored glumaca na sceni.
U novijoj terminologiji pozorišne umetnosti, sve češće se upotrebljava izraz – “mizanscen tela”. Ovaj izraz služi za označavanje položaja tela kod glumca koji je izdvojen na sceni, odnosno kada se glumac ne kreće po sceni, već sedi ili stoji, gde se akcenat stavlja na njegove govore rukama i ostalim pokretima u statičnom položaju tela. Najvažniji uslov za usavršavanje mizanscena tela se sastoji u tome da glumci i reditelji poklone pažnju izražajnim mogućnostima tela i da položaj tela glumca treba da bude psihički opravdan.
U položaju tela glumca traži se uokvirena životno – psihološka crta, koja se i sama sreće u delima velikih pisaca, na osnovu kojih se i sama predstava igra. Za glumca na sceni je jako važno da oseti svoj položaj na sceni u odnosu na gledaoce, a takođe i da oseti koji je deo tela najvažniji u datom momentu i da njime skreće pažnju. U glumačkom mizanscenu tela ne sme da postoji tzv. beživotni sklad (kao što je slučaj u manekenstvu), već prirodno i jasno naglašeno kretanje određenih delova tela.
