Miokard je pojam grčkog porekla, koji se upotrebljava u medicini i predstavlja mišićno tkivo srca. Usko je povezan sa unutrašnjim slojem srca (endokardom) i spoljašnjim slojem srca (epikardom).
Miokard se sastoji od specijalnih srčanih mišićnih ćelija, koje se vidno razlikuju od ostalih mišića u telu čoveka. Vaskulorizovan je koronarnim arterijama, a u njegovom sklopu se nalaze: SA čvor, AV čvor i Hisov snop, koji predstavljaju delove električnog provodnog sistema srca. Sama građa miokarda se, prema tome, sastoji od specijalnih mišićnih vlakana koji imaju posebnu strukturu i spojeni su u obliku mreže. Kao što je slučaj u svim ostalim mišićima, i srčani mišić ima mogućnost kontrahovanja, sa velikom količinom energije koja mu omogućava ritmičko širenje i skupljanje. Iz tog razloga se često može čuti i izraz da je miokard – „pumpa tela čoveka“.
Miokard mora neprestano biti snabdeven dovoljnom količinom krvi, iz razloga što mu je i osnovna funkcija, da neprestano radi. Funkcionalnom krvotoku pripada krv koja ispunjava šupljine srca, te ne može ishranjivati zidove srca. Iz tog razloga, mišićni sistem srca ima poseban krvotok, odnosno srčanu cirkulaciju, koja se sastoji od arterija, arteriola, kapilara, venula i vena. Glavni preduslov za pravilan rad srca, upravo predstavlja normalna srčana cirkulacija, koju čine arterijski i venski sistem krvnih sudova. Arterijski sistem srca čine desna i leva srčana arterija, koje se na svojim krajevima granaju u arteriole, a one u veliki broj kapilara. Leva srčana arterija se deli na prednju međukomornu granu i cirkumfleksnu granu. Desna srčana arterija ishranjuje desnu pretkomoru i komoru, zadnji deo srčane pregrade, zadnji papilarni mišić koji je u levoj komori i bulbus aorte, čime desna koronarna arterija utiče na SA i AV čvor.
Infarkt miokarda
Jedna od najčešćih ishemijskih bolesti srca, kao i uzrok najvećeg broja smrtnih ishoda je infarkt miokarda, odnosno – srčani udar. Infarkt miokarda nastaje usled naglog prekida protoka krvi kroz krvne sudove srca i nedovoljnog snabdevanja neophodnim kiseonikom, kao i hranljivim materijama. Osnovni razlog je začepljenje krvnih sudova masnim naslagama, trombovima (koji se nalaze u krvnim sudovima). Tada, srčani mišić počinje da odumire, nastaje smanjenje zdrave mišićne mase, i srce ne radi svojim pravilnim i normalnim radom (ne pumpa pravilno) i na taj način stvara poremećaj celokupne cirkulacije u telu čoveka.
Simptomi infarkta miokarda su u najvećem broju slučajeva veoma tipični, ali postoje i slučajevi kada ne postoje jasni simptomi. Najklasičniji simptomi infarkta miokarda su – neugodan pritisak u grudima, jak bol u centralnom delu grudnog koša, zatim širenje bola na levi deo tela (rame ili ruku), nesvestica, povraćanje i hladno preznojavanje tela. Bol infarkta miokarda se razlikuje od bola kod angine pektoris (kod koje, sam bol traje nekoliko minuta), dok se kod infarkta miokarda bol nastavlja i do jednog sata, čak i duže. Infarkt miokarda se najčešće javlja u ranim jutarnjim satima i oko podneva. Najčešće se javlja u starosnom dobu između 30. i 70. godine života, sa oko 600 slučajeva (na sto hiljada muških osoba) i 200 slučajeva (na sto hiljada ženskih osoba).
Postoje brojni faktori rizika, koji dovode do pojave infarkta miokarda, među kojima su najzastupljeniji sledeći:
- ateroskleroza – ona dovodi do suženja i neelastičnosti lumena srčanih krvnih sudova,
- starost – zbog hroničnih bolesti koja prate starije generacije, zajedno sa „istrošenim“ (slabim) krvnim sudovima,
- pol – prema statističkim podacima, infarkt miokarda se češće javlja kod muškaraca, nego kod žena,
- bolest hipertenzije (povišenog krvnog pritiska),
- konzumiranje cigareta (duvana) – nikotin negativno utiče na srčane arterije, jer dovodi do nedovoljnog snabdevanja kiseonikom srčanog mišića,
- konzumiranje alkohola,
- gojaznost,
- nedostatak fizičkih aktivnosti,
- dijabetes (šećerna bolest) i
- genetika (nasledni faktori).
Ova bolest je u današnje vreme uglavnom izlečiva. Po najnovijim istraživanjima, akutni infarkt miokarda se leči na dva načina: – lekovima koji imaju za cilj otapanje krvnog ugruška (tromba) u srčanom krvnom sudu i – mehaničkim otvaranjem začepljenog krvnog suda pomoću specijalnih katetera, odnosno ugrađivanjem tzv. stentova u srčane krvne sudove. Lekovi, koji se najčešće upražnjavaju, od strane kardiologa, za lečenje infarkta miokarda, kao i za prevenciju, su sledeći:
- aspirin – koji smanjuje zgrušavanje krvi i održava protok krvi kroz sužene arterije,
- trombolitici – koji pomažu kod otapanja krvnog ugruška (tromba), koji je zaustavio protok krvi do srca,
- grupa lekova za razređivanje krvi,
- grupa lekova protiv bolova,
- nitroglicerin – koji otvara arterijske žile i poboljšava protok krvi do srca,
- beta blokatori – koji opuštaju srčani mišić, usporavaju rad srca i smanjuju krvni pritisak i
- grupa lekova za snižavanje holesterola.
Zemlje koje su najviše pogođene ovom bolešću su uglavnom zemlje sa pojačanim industrijskim zonama, kao što su na primer – Sjedinjene Američke Države i Ujedinjeno Kraljevstvo. U Evropi, najveći procenat obolelih od infarkta miokarda je u Finskoj, kao i u Srbiji (naročitu u Vojvodini). Što se tiče sveukupnih kardiovaskularnih bolesti, Srbija zauzima drugo mesto po broju obolelih, dok je na prvom mestu Rusija.
Miokarditis
Miokarditis je zapaljenje srčanog mišića (miokarda), i predstavlja zapaljenski proces. Uzroci miokarditisa mogu biti različiti: razne virusne infekcije (Cocksaki, Herpes, Hepatitis B, Hepatitis C itd.), bakterijske infekcije (sifilis, hlamidija, mikoplazma, streptokoke itd.), gljivične infekcije (kandida, kriptokoke, histoplazmoza, aspergiloza itd.).
Statistika prikazuje podatke da je broj novoobolelih od miokarditisa, oko 10 osoba na sto hiljada pacijenata godišnje.
Simptomi miokarditisa su sledeći – nesvestica, umor, malaksalost, znojenje, bolovi u zglobovima i mišićima, bol u grudima, povišena telesna temperatura, glavobolja, osipi na koži, otežano disanje, vrtoglavica, proliv itd. Lečenje miokarditisa se svodi na korišćenje terapije dobijene od strane kardiologa, u koju uglavnom spadaju antibiotici, anti – inflamatorni lekovi, diuretici, lekovi za lečenje poremećaja ritma srca i lekovi protiv povišenog krvnog pritiska. Naravno, uz terapijsko lečenje, od pacijenata se zahteva i što više mirovanja, minimalno korišćenje soli u ishrani i nekonzumiranje gaziranih napitaka.
