Mikologija je izraz grčkog porekla, nastao od dve grčke reči: mykes, što u prevodu znači – gljiva i logos, što znači – nauka, te sam izraz podrazumeva nauku o gljivama. Osoba koja se bavi izučavanjem gljiva, tj. mikologijom, nazivam se – mikolog.
Mikologija prema definiciji podrazumeva granu biologije koja se bavi izučavanjem gljiva i svim njenim genetičkim i biohemijskim svojstvima.
Mikologija predstavlja multidisciplinarnu nauku, jer se bavi građom, metabolizmom, biohemijom, ekologijom, evolucijom gljiva, uključujući i metode, analize i rezultate različitih bioloških disciplina.
Od mikologije je nastala i fitopatologija koja podrazumeva nauku o biljnim bolestima.
Istorija mikologije se vezuje za botaniku, jer su gljive davno smatrane biljnim organizmima.
U prve mikologe spadaju – Elias Magnus Fries, Christian Hendrik Persoon, Anton de Bary i Lewis David von Schweinitz. Za razvoj mikologije značajna uloga gljiva kao parazita i mogućeg izvora antibiotika.
Jednu od najpoznatijih i najviše proučavanih gljiva predstavljaju plesni, a po broju vrsta, gljive spadaju u jedne od najrasprostranjenijih organizama na Zemlji.
Gljive generalno imaju sličnosti i sa biljkama i sa životinjama. Naime, gljive i biljke povezuje isti biljni hormon, a gljive i životinje povezuje tzv. hitinski ćelijski zid, pigment melanin i enzimi koji se nalaze u mitohondrijama.
Važnost i značaj gljiva je u mogućnosti da one razlažu kompleksne organske biomolekule kao što su lignini, izdržljive komponente drveta.
Gljive su u stanju da proizvedu sopstvenu hranu, kao što to rade i biljke, a za potpuni rast gljive moraju pronaći izvor hranljivih sastojaka. Gljive poseduju veliki potencijal, jer su bogate vitaminima i mineralima.
Najbolje se razvijaju na tamnim mestima, i nije im neophodna svetlost kao izvor života. Većina gljiva je veoma slična biljkama po izgledu, ali ima i onih koje su radikalno različite.
Postoje i gljive koje se koriste kao lekovi za eliminisanje raznih bolesti. Jedan od najpoznatijih primera korisnih gljiva je penicilin, koji se koristi kao antibiotik za lečenje infekcija koje su izazvane bakterijama. Mnoge vrste gljiva mogu biti i otrovne i zabranjene su za ishranu, jer mogu izazvati trovanje, pa čak dovesti i do smrtnog ishoda.
U svetu se beleži oko 70 hiljada vrsta gljiva, mada pojedini naučnici tvrde da postoji najmanje 1,5 miliona vrsti. Jedan od najvećih instituta za proučavanje gljiva nalazi se u Sankt Petersburgu, u Rusiji. Na ovom Institutu, rad je usmeren na proučavanje patogenih mikroskopskih gljiva koje uzrokuju bolesti kod ljudi.
