Imobilizacija je pojam latinskog porekla, nastao od latinske reči immobilis, što u prevodu znači – nepokretan.
Imobilizacija predstavlja jednu od najstarijih medicinskih postupaka, započetu početkom XX veka. Prema definiciji, imobilizacija predstavlja medicinsku procedure, tj. dovođenje u nepokretno stanje nekog dela tela pomoću zavoja i gipsa.
Sredinom XX veka došlo je do značajnih promena u lečenju lokomotornog sistema primenom imobilizacije i ona u savremenoj operativnoj hirurgiji postaje važna metoda koja ima za cilj uspešno operativno lečenje.
Imobilizacija kao medicinska procedura, u XXI veku se dopunjavala novim pristupima i medicinskim pomagalima, pojavila su se nova sredstva i materijali koji su omogućili da se postupci imobilizacije sprovode brže, jednostavnije i prihvatljivije za bolesnike. U lečenjima koji se obavljaju u bolnicama, lečenje preloma kostiju na udovima se mogu kombinovati sa ekstenzijama.
Imobilizacija se deli na: privremenu, transportnu (do mesta primene drugog lečenja koje odgovara) i trajna imobilizacija (do izlečenja). Što se tiče početne, privremena imobilizacija obuhvata: vakum dušek koji je ispunjen vazduhom (on se oblikuje oko povređene osobe i ispumpavanjem vazduha iz dušeka on postaje krut) i Šancovu kragnu (da bi sprečila kretanje vratnih pršljenova).
Privremena imobilizacija se uglavnom primenjuje na mestu povređivanja, a dalje imobilizacije se vrše u toku transporta pacijenta do bolnice u kojoj će mu biti ukazan krajnji medicinski tretman.
Postoji mnogo indikacija imobilizacije, od kojih su najčešći: sve vrste preloma kostiju, povrede karlice i kičme, iščašenja zglobova, toplotne povrede udova, povrede perifernih živaca i tetiva, povrede velikih krvnih sudova, povreda mekih tkiva udova, sklopetarne rane i dr.
Osnovni ciljevi imobilizacije su:
- sprečavanje širenja bola,
- sprečavanje oštećenja kože, tj. da se od zatvorenog preloma kosti ne stvori otvoreni prelom,
- sprečavanje dalje oštećenje nerava ili velikih krvnih sudova,
- očuvanje hemostaze manjih krvnih sudova, uočene prethodno,
- sprečavanje širenja infekcije,
- stvaranje normalne cirkulacije tako što se delovi tela postavljaju u odgovarajući položaj i
- uspešna i brža rehabilitacija povrede.
Kada je reč o imobilizaciji kičme, karlice i većih kostiju, nju treba da vrši više osoba istovremeno, a osnovni principi koji se primenjuju u toku ovakve imobilizacije su:
- imobilizacija najmanje dva zgloba koja su jedan dom drugog i postaviti ih da budu nepokretni,
- imobilisani ud se treba postaviti u neutralni položaj (polusavijeno),
- zaštita mekih delova tela vatom ili zavojem,
- zaštita oštećenih delova tela sterilnom gazom,
- u slučaju krvarenja pre imobilizacije stavljanje kompresivnog zavoja,
- povređeni ud se stavlja u lako eleviran položaj, da ne bi došlo do otoka i da bi se stvorila efikasna cirkulacija i
- postavljanje prstiju da budu vidljivi zbog procene neuro – vaskularnog statusa.
