Hematemeza je pojam grčkog porekla, nastao od dve grčke reči: haima, što u prevodu znači – krv i hémesis, što znači – povraćanje. Hematemeza, generalno označava povraćanje krvi, a kao takva zahteva urgentno reagovanje i lečenje.
Kod hematemeze se razlikuju crvena (sveža) i tamna krv (slučaj kada se hemoglobin pretvara u hematin, koji ima crnu boju). Oba slučaja su urgentna, iz razloga što gubitak krvi može da dovede do stanja šoka, bilo koje boje da je. Krvarenje iz želuca se deli na ono gornjeg i donjeg dela digestivnog trakta. Granicu između ova dva dela želuca predstavlja tzv. Treitzov ligament.
Hematemeza nastaje kao jedan od kliničkih znakova krvarenja iz gornjeg dela digestivnog sistema, i bolesti koje ovo uzrokuju su međusobno povezane. Bolesti jednjaka koji izazivaju hematemezu su refluks ezofagitis, ezofaginalni variksi, tumori jednjaka i Mallory – Weiss lezija; bolesti želuca su: benigni čir na želucu, hemoragični gastritis, želudačni varikoziteti, karcinom želuca i delafojve lezija i bolesti dvanaestopalačnog creva su: čir na dvanaestopalačnom crevu i zapaljenje duodenuma.
Uzroci koji dovode do hematemeze su najčešće: erozija sluznice želuca, krvarenje iz jednjaka, krvarenje iz želuca i drugo. Statistički gledano, najčešći uzroci hematemeze koja je izazvana krvarenjem iz gornjih delova digestivnog sistema su sledeći: ulkusna bolest (35 – 50 %), erozija želuca i dvanaestopalačnog creva (8 – 15 %), ezofagitis (5 – 15 %), varikoziteti jednjaka (5 – 10 %), Mallory – Weiss lezija (15 %), Maligniteti gornjih delova GIS – a (1 %), vaskularne malformacije (5 %) i ostali retki drugi uzroci čine % % učestalosti.
Terapija pacijenata koji imaju hematemezu koju je izazvalo krvarenje iz gornjeg digestivnog trakta je pre svega – endoskopska hemostaza, koja sprečava možda nepotrebni operativni zahvat, a takođe tu su i lekovi iz grupe onih koji smanjuju kiselinu u želucu. Samo 3 -15% hematemeza leči se hirurškim putem.
Statistika i brojna medicinska istraživanja, utvrdila su da 55 – 75 % obilnog krvarenja iz gornjeg probavnog trakta uzrokuje čir na želucu (kada dolazi do povraćanja krvi).
