Enklava (enclave, franc.) je pojam nastao od kovanice grčke reči en, što u prevodu znači – unutra i latinske reči clavis, što znači – ključ. Generalno, enklava predstavlja celinu (jezičku, etničku ili imovinsku), koja je odvojena od glavnine, odnosno manje područje koje pripada drugoj državi, tj. uključeno je u njen sastav. Takođe, enklava može biti i etnička grupa odvojena od svoje matice, kao i imanje koje je okruženo zemljištem drugog vlasnika, sa svih strana.
Pojam enklave je prvi put ušao u upotrebu u XV veku, kada je prvobitno predstavljao Zakon o imovini, koji je označavao stanje zemljišta ili parcele okružen tuđim zemljištem, odnosno zemljištem u tuđem vlasništvu. Prvi diplomatski dokument koji je sadržao ovaj pojam bio je Madridski sporazum, koji je potpisan 1526. godine. Kasnije je pojam enklave počeo da se koristi i kada je bilo reči o opštinama, županijama, parohijama i slično.
Enklave postoje iz raznih istorijskih, političkih ili geografskih razloga. Naime, u fedualnom sistemu u Evropi, vlasništvo nad feudalnim oblastima često je bilo preneto ili podeljeno (kupovinom, prodajom ili nasleđivanjem), pri čemu je bilo okruženo drugim oblastima. Ovo se kasnije nastavilo i u Rimskom Carstvu, tako na primer pre 1866. godine Prusija se sastojala od više od 270 slobodnih delova teritorija.
Geografija politike, enklavu definiše kao državu, regiju, oblast ili teritoriju koja je okružena teritorijom druge oblasti sa svih njenih strana.
Prisutan je i pojam – eksklava, koja se određuje prema oblasti kojoj pripada u administrativnom ili političkom smislu. Jedine države na svetu, koje se vode kao enklave su – Lesoto (okružena Južnoafričkom republikom), te Vatikan i San Marino (okruženi Italijom), a primeri za eksklave su – Kalinjgradska oblast (eksklava Rusije, između Poljske i Litvanije) i Nahčavan (eksklava Azerbejdžana, između Jermenije, Irana i Turske. Stanovanje u jednoj enklavi unutar druge zemlje često su pratile teškoće u oblastima, kao što su posedovanje pasoša, uvoz robe, valuta, pružanje komunalnih usluga, pružanje zdravstvenih usluga i međusobna saradnja. Tako su, tokom vremena, enklave uglavnom bile eliminisane.
Poluenklave i polueksklave podrazumevaju oblasti koje su i pored toga što imaju morsku granicu bile enklave ili eksklave, kao što je slučaj sa Monakom i Gambijom (koje su poluenklave). Aljaska (jedna od država u Sjedinjenim Američkim Državama) predstavlja najveću poluenklavu na svetu. Kada je reč o enklavama u predelu teritorijalnih voda, one se nazivaju – pomorske enklave (okružene teritorijalnim morem) i jezerske enklave (u slučaju da su u jezeru). Moguće je i da enklave jedne države budu u potpunosti okružene delom druge države koja je i sama enklava prve zemlje. Ovakve enklave se nazivaju – kontra enklavama. Što se etničkih enklava tiče, u njima je zajednica etničke grupe unutar područja u kojem preovladava druga etnička grupa.
