Šta je elegija?

Elegija kao termin, je nastala od grčke reči elegos, što u prevodu znači – tužbalica. Elegija predstavlja lirsku pesmu koja je protkana setnim i tužnim osećanjima i raspoloženjem. Uzroci ovakvih osećanja mogu biti različiti – razočaranost u život i okruženje, smrt voljenog bića, roditelja, prijatelja, rastanak, neostvarena ljubav, nepostignuta sreća, prolaznost života i slično. Naime, u književnosti, elegija podrazumeva pesmu u kojoj se prevashodno izražava tuga. Elegija spada u vrlo staru vrstu poezije.

Lirska poezija je književni rod koji u sebi sadrži stihove i čine je pesme (kratka pesnička dela u kojima nije razvijena radnja), i kroz nju pesnik neposredno iskazuje svoja osećanja (najčešće u prvom licu). Lirska pesma je nastala još u VII veku pre nove ere, u Staroj Grčkoj, i bila je tzv. naslednica horske pesme, u prvobitnom svom obliku. Ime je dobila po instrumentu – liri, uz koju se pevala još u antičkom dobu. Elegija spada u umetničku lirsku pesmu, među kojima su i – ljubavna pesma, opisna pesma, socijalna pesma, rodoljubiva pesma, misaona pesma, satirična i humoristička pesma.

Stari Grci su, nekada, elegijom nazivali pesmu koja je imala različitu sadržinu, uglavnom ispevanu u dvostihu (distihu). Distih je podrazumevao strofu od dva stiha, od kojih se prvi sastojao od šest metričkih stopa (heksametar), a drugi se sastojao od pet metričkih stopa (pentametar). Teme elegejskih pesama su bile šarenolike, uglavnom su bile prožete filozofskim, moralnim, patriotskim, ratničkim, a najviše mitološkim temama. Mitološke elegije su se sretale kod Kalina, Tirteja, Arhiloha, Fokilida, Teognida, Ksenofana, Simonida, Solona, a pesnik Mimnermo je prvi u elegiju, krajem VII veka pre nove ere, uveo elemente ljubavi sa patnjom. Kasnije su je u tužnu ljubavnu elegiju pretvarali i aleksandrijski pesnici, posebno Kalimah. Elegijske pesme su tada pevane uz pratnju frule. Kasnije, u doba romantizma, elegija se svrstala u pesme, koje u svojoj sadržini imaju za osnovnu temu – bol i žaljenje. Elegija je tada postala pesma koju je pratilo setno raspoloženje i nežnost, naglašavane su emocije zbog rastanka, sećanja i slično. Kao što je pomenutom, elegiji su bili okrenuti sledeći pesnici – Mimnermo, Tirtej, Teognid, Kalimah; u Rimu – Tibul, Katul, Ovidije, Propercije; u Francuskoj – Ronsar, Lamartin; u Nemačkoj – Gete, Hajne, Šiler, Helderlin, Rilke; u Engleskoj – Tenison; u Rusiji – Puškin, Ljermontov, a u našoj srpskoj književnosti u pesnike koji su preferirali elegiju svrstavali su se – Branko Radičević („Kad mlidijah umreti“), Jovan Jovanović Zmaj („Đulići“), Đura Jakšić („Na Liparu“), Vladislav Petković Dis („Možda spava“), Vojislav Ilić („Ispovesti“), Aleksa Šantić, Branko Miljković, Dušan Kostić, Stevan Raičković, Tanasije Mladenović i mnogi drugi.

U muzici, elegijom su bila protkana vokalna dela sa lirsko – melaholičnim izrazom, a od XIX veka, elegija se javljala i kroz instrumental, a kasnije se sretala i u operama.


Sponzorisano:

Slične definicije