Dolap je reč persijskog porekla, koja se najviše, pod istim imenom sreće u turskom i srpskom jeziku, i ima više značenja. U jednom od značenja, dolap predstavlja zamenicu koja se odnosi na ormar sa policama koji je uzidan ili pričvršćen (u / za) zid. Pored ovoga, dolap označava i uređaj za navodnjavanje, kao i točak na kojima su se nalazili lončići koji su se punili vodom iz bunara, dok se točak vrteo. Konj je kanapom bio povezan za točak i vrteo ga, tako što je šetao oko njega. Takođe, reč – dolap se upotrebljava i kada se priča o sanduku ili kovčegu.
Možda prva asocijacija na dolap, je u istoimenoj pesmi srpskog pesnika i pisca Milana Rakića. Stihovi njegove pesme počinju upravo pominjanjem dolapa:
“Ja znam jedan dolap.
Crn, glomazan, truo.
Stoji kao spomen iz prastarih dana.
Njegovu sam škripu kao dete čuo.
Stara gruba sprava, davno mi je znana.”
U Rakićevoj pesmi, dolap ima alegorično značenje, odnosno opisuje čoveka čiji je rad mukotrpan, ali on ne odustaje. Poenta čitave pesme je, ustvari, simbol života kroz opis dolapa. Dolazi se do zaključka da život nije uvek tako svetao i da se neprekidno okreće u krug, kao dolap. Ispunjen je “kišom i suncem”, odnosno usponima i padovima, a čovek je taj koji se bori i nastavlja dalje.
U Trebinju su se dolapom nazivala kola za navodnjavanje, koja su se nalazila u području reke Trebešnjice. Ova kola su se pojavila prvi put početkom XVIII veka, i tada ih je na Trebešnjici bilo oko 60. Najpoznatiji majstori tog vremena koji su pravili ova kola za navodnjavanje, tzv. dolape, bili su Nazif i Džafer Arslanagić iz Trebinja. Dolapi su se pravili od jalovog drveta i oni su bili slabijeg kavaliteta, dok su oni pravljeni od mulike (vrste bora) bili dosta kvalitetniji i trajali bi i do 50 godina. Danas je na Trebišnjici, izgradnjom hidroelektrane znatno smanjen broj dolapa i ove vrste navodnjavanja.
U informacionoj tehnologiji, napravljen je i kompjuterski programski jezik, nazvan – Dolap. On se koristi u poslovnom knjigovodstvu i omogućava vođenje poslovne evidencije za više kompanija ili poslovnih objekata. Ovaj program korisniku omogućava da u svakoj definisanoj programskoj tabeli doda svoje kolone, tj. tabele i veoma je sličan Excel-u.
