Apologeta je pojam grčkog porekla, proizašao od grčkih reči apo, što u prevodu znači – prota i reči logos, što znači – reč, i generalno se tumači i prevodi kao – branilac hrišćanstva, odnosno onaj koji brani i veliča nekoga (ili nešto). Takođe, engleska reč apology je nastala od pomenutih grčkih reči i takođe se prevodi kao fraza – „da bi se pružio otpor“. Apologetika kao nauka spada u granu teologije, koja je imala za cilj da brani hrišćansko učenje. Razlikuje se od apologije, u tome što apologija predstavlja konkretan odgovor na određenu kritikovanu hrišćansku dogmu, i to je bio njen jedini zadatak.
Apologeti su predstavljali ranohrišćanske pisce koji su dokazivali netačnost optužbi i kritika, koje su se iznosile protiv hrišćana i samog hrišćanstva kao religije. Takođe, apologeti su imali za cilj da jezikom helenističke filozofije učine to da se započne proces helenizacije hrišćanstva. Oni tvrde da hrišćani spadaju u najvernije rimske podanike (koji upućuju molitve za Cara), pri čemu dokazuju da je hrišćanstvo najviša postojeća religija. Kao i Filon iz Aleksandrije, apologeti su težili da naprave most između grčke filozofije i hrišćanstva, i tvrdili su da su grčki filozofi uzeli mnogo toga iz judejskih svetih knjiga, čime apologeti nisu samo branili, već i propagirali hrišćanstvo.
Aplogetika podrazumeva odbranu određene pozicije, koja se obično odnosi na religiju (hrišćanstvo – ranohrišćanski apologeti su branili svoju veru i preporučivali je Helenima). U II veku, čitav pokret apologetike predstavlja na neki način „simbiozu helenskog duha sa hrišćanstvom“.
Apologetika se u hrišćanstvu deli na tri oblasti:
- Demonstratio Religiosa – u kojoj se brani vrednost religije i propagira se teza „da svaki čovek veruje“;
- Demonstratio Christana – u kojoj se govori o spasenjskoj vrednosti hrišćanstva, odnosno, akcenat se stavlja na superiornost u odnosu na druge religije;
- Demonstratio Catholica – u ovoj oblasti pažnja je usmerena prema nekatolicima.
Prvi apologeta bio je Aristid, pisac dela „Apologija“, koje je bilo namenjeno Antoninu Piju. Sredinom II veka pisao je filozof Justin, i u njegovim delima su se nalazile nekoliko rasprava protiv jeretika. Krajem II veka, najpopularnija dela su bila u rukama Tertulijana, najvećeg hrišćanskog apologete, poreklom iz Rimske Afrike. Pomenuta dela su se obraćala, uglavnom, višim slojevima tadašnjeg društva (intelektualcima, vlastima, kao i samim carevima).
U najpoznatije apologete spadaju – Sveti Pavle, Sveti Irinej Lionski, Sveti Justin Mučenik, Hipolit Rimski, Matija Pavić, Đuro Bašić, Ivan Poljaković i drugi.
