Aneksija

Aneksija (annexio, lat.) je pojam latinskog porekla, nastao od latinske reči annexus, što u prevodu znači – dodatak, prilog, nastavak, a predstavlja posebnu vrstu prisvajanja. Aneksija se definiše kao prisvajanje tuđe teritorije sa ciljem promene i suverenosti nad pomenutom teritorijom ili delom teritorije. U kolokvijalnom govoru, glagol aneksirati se odnosi na prisvajanje nečega ili nekoga.

Kada je određena teritorija pod aneksijom, to doslovno znači da na toj teritoriji prestaju da važe ugovori koji su zaključeni pre aneksije, već važe samo oni ugovori koji su zaključeni od strane države koja je izvršila aneksiju. Kada je reč o vrsti ugovora koji se odnosi na zemljište, princip se razlikuje. Naime, država koja je izvršila aneksiju nasleđuje imovinu i druge dugove prethodne države. Kada je reč o državljanstvu, stanovništvo gubi dotadašnje državljanstvo, te dobija državljanstvo nove države, s’ tim što postoje i slučajevi kada može doći i do mogućnosti izbora državljanstva. Kao što je pomenuto, aneksija označava i promenu suverenosti nad određenom teritorijom. Takođe, aneksija utiče i na sudske procese, samim tim što stanovništvo gubi dotadašnje državljanstvo i stiče državljanstvo nove države koja je izvršila aneksiju.

Nakon II svetskog rata, aneksija je bila slabije primenjivana i ovaj pojam se najčešće odnosio i vezivao za prisilu, rat i agresiju u međunarodnoj politici.

Na prostorima Balkana, najpoznatija je aneksija Bosne i Hercegovine Austrougarskoj, tzv. Bosanska aneksiona kriza (1908 – 1909), kada je Austrougarska izvršila aneksiju nad Bosnom i Hercegovinom. Ovu aneksiju je izneo car Franc Jozef, 6. oktobra 1908. Godine.

Neposredan povod za ovu aneksiju bila je Mladoturska revolucija koja se desila leta 1908. godine. Već 5. oktobra 1908. Godine, Bugarska je proglasila nezavisnost, a sutradan je Austrougarska objavila aneksiju Bosni i Hercegovini. Ovom aneksijom, Austrougarska je izvršila kršenje međunarodnih ugovora, čime je izazvala žive proteste u većem delu Evrope. U Srbiji je ova aneksiona kriza izazvala jačanje nacionalizma, poremetila odnose između Austrougarske i Rusije, a smatra se da je predstavljala i uvod u započinjanje I svetskog rata.

1945. godine, aneksija Poveljom Ujedinjenih Nacija je zabranjena od strane IV ženske konvencije iz 1949. godine, a sve u svrhu odustajanja od međunarodnih pravila o ratnoj okupaciji, kada se javlja niz aneksija u međunarodnim odnosima, u koja spadaju sledeća: 1947. godine – aneksija države Jammu i Kashmir od strane Indije; 1950. godine – aneksija Zapadne Obale od strane Jordana; 1954. godine – aneksija oblasti Ogaden od strane Etiopije; 1961. godine – aneksija Goe (Portugalija) od strane Indije; 1975. Godine – aneksija Zapadne Sahare (Španija) od strane Maroka; 1975. godine – aneksija Istočnog Timora od strane Indonezije; 1980. godine – aneksija Jerusalima od strane Izraela; 1981. godine – aneksija Golanske visoravni od strane Izraela i 1990. godine – aneksija Kuvajta od strane Iraka.

U današnje vreme, može se reći da su aneksije neprihvatljive, odnosno da je promenjena samo terminologija. Danas se aneksije plasiraju kao osamostaljenja.


Sponzorisano:

Slične definicije