Aglomeracija – značenje i definicija

Termin „aglomeracija“ je latinskog porekla (agglomeratio – skupljanje, gomilanje, nagomilavanje). Iako postoje različite metodologije definisanja, danas pojam aglomeracija podrazumeva gradsku regiju sa matičnim (središnjim) gradom i njegovom urbanizovanom okolinom, povezanim tesnim, ekonomskim, kulturnim i drugim vezama.

U formalno – pravnom smislu, zone i aglomeracije se određuju na državnom nivou, u cilju kontrole, održavanja stanja i / ili unapređenja kvaliteta vazduha. Tako na teritoriji Republike Srbije postoje tri zone (zona „Srbija“, zona „Vojvodina“ i zona „Kosovo i Metohija“) i osam aglomeracija (aglomeracija „Beograd“, koja obuhvata teritoriju grada Beograda, aglomeracija „Novi Sad“, koja obuhvata teritoriju grada Novog Sada, aglomeracija „Niš“, koja obuhvata teritoriju grada Niša, aglomeracija „Bor“, koja obuhvata teritoriju opštine Bor, aglomeracija „Užice“, koja obuhvata teritoriju grada Užica, aglomeracija „Kosjerić“, koja obuhvata teritoriju opštine Kosjerić, aglomeracija „Smederevo“, koja obuhvata teritoriju grada Smedereva i aglomeracija „Pančevo“, koja obuhvata teritoriju grada Pančeva). Na teritoriji Republike Hrvatske određene su četiri urbane aglomeacije: Zagreb, Rijeka, Split i Osijek.

Rim je bio najuticajniji, najbogatiji i najveći grad skoro 500 godina, do kraja prvog veka pre nove ere, kada je imao preko milion stanovnika. Najveći grad na svetu, u prošlosti bio je Bagdad, od osnivanja 762. godine do 930. godine, kada je imao preko milion stanovnika.

Početkom XIX veka, svega 3 % populacije živelo je u gradovima – nakon dva veka, krajem XX veka, taj broj je porastao na 47 %. Trend urbanizacije nastavio se, tako da dans više ljudi živi u urbanim nego u ruralnim sredinama.

Urbanizacija je uveliko preobrazila izgled Planete. Pored demografske koncentracije, u poslednjih vek i po, gradovi su postali stecište političke, ekonomske i finansijske moći, preko snažnih multinacionalnih kompanija. To su tzv. svetski, „globalni“ gradovi, čiji se značaj rangira putem indeksa kojim je obuhvaćeno sedam dimenzija važnih za njihovu uspešnost kao ekonomskog centra globalnog značaja. To su: pravni i politički  okvir, ekonomska stabilnost, finansijski tokovi, jednostavnost poslovanja, značaj grada kao poslovnog centra, stvaranje znanja i protok informacija i kvalitet življenja (istraživanje Master Card, pod nazivom „Worldwide Centers of Commerc Index“). Prema autorima koji su učestvovali u pomenutom istraživanju, najveću važnost (22 % ukupne vrednosti indeksa) u stvaranju ukupne ocene imaju finansijski tokovi, zatim jednostavnost poslovanja (20 % ukupne vrednosti indeksa). Po indikatorima, odabranim nakon određivanja relativne važnosti dimenzija, koji najbolje ocrtavaju pojedini aspekt uspešnog grada, formirana je rang lista 75 ekonomsko vodećih gradova sveta. Na čelu liste je London, slede Njujork, Tokio, Singapur, Čikago, Hong Kong, Pariz, Frankfurt, Seul i Amsterdam (deset prvorangiranih). Među prvih pedeset rangiranih nema ni jednog grada južne hemisfere, odnosno ni jednog grada Južne Amerike i Afrike. Najbolje pozicionirani gradovi iz pmenutih područja su Santjago de Čile (Čile, Južna Amerika) i Johanezburg (Južnoafrička unija, Afrika).

Proces urbanizacije u istočnoj Aziji je izrazito intenzivan tokom poslednje decenije. Urbano područje delte Kineske Biserne reke je danas najveće urbano područje na svetu, po površini i broju stanovnika, sa stacioniranim velikim delom industrijske proizvodnje. U ovoj oblasti živi veći broj stanovnika Kanade, Argentine i Australije.

Po kriterijumu broja stanovnika, izdvaja se 27 mega gradova: Tokio je najveći megapolis na svetu, slede: Gvangčou (Kina), Džakarta (Indonezija), Seul (Južna Koreja), Šangaj (Kina), Meksiko siti (Meksiko), Nju Delhi (Indija), Njujork (SAD), Sao Paolo (Brazil), Karači (Pakistan) – deset najmnogoljudnijih gradova na svetu.

Urbanizacija je latentna šansa socijalno ugroženih, ali istovremeno, urbanizacija koja nije adekvatno planirana, može još više produbiti nejednakosti.


Sponzorisano:

Slične definicije